VAS, ASIS

VAS, ASIS

a vescendo, quod in eo vescae ponantur, Eruditis dictum est. Iis fictilibus antiqua simplicitas usa est, neque in pauperioribus tantum aedibus, sed et in opulentiorum conviviis, imo et in Deorum fanis ac sacrificiis sollemnibus, quemadmodum et ipsae Deorum statuae vetustissimis temporibus, et Templorum parietes, ex argilla fingebantur. Val. Max. l. 4. c. 3. ex. 7. Cui Consulatum gerenti, cum Aetolorum gens omnis usus vasa argentea, magnô pondere, exquisita arte fabricata, per Legatos misisset: qui superiore tempore gratulandi causa ad eum profecti retulerant, fictilia se in eius mensa vasa vidisse: monitos, ne continentiae, quasi paupertati, succurrendum putarent, et cum suis sarcinis abire iussit: Quod ille de privata cena Tuberonis, id alii ad publicum epulum, quô civitatem totam in Capitolium convocatam exceperat, referunt. L. Seneca, Ep. 95. in fin. Tuberonis ligneos lectulos, cum in publicum sternerentur, haedinasque pro stragulis pelles et ante ipsius Iovis cellam, proposita convivis vasa fictilia, quid aliud est, quam paupertatem in Capitolio consecrare? Et paulo post, omnium illorum aurum argentumque fractum est et millies conflatum; at omnibus saeculis Tuberonis fictilia durabunt. Sic de Templis sacrisque vasis, Tertullian. Apologet. c. 25. Frugi religio et pauperes ritus et nulla Capitolia certantia caelo, sed temeraria de cespite altaria et vasa adhuc Samia et nidor ex illis. Plinius item, l. 36. c. 2. Non tamen in tam malo exemplo moribus cavere utilius fuerat, quam tacere tantas moles in privatam domum trahi, praeter fictilia Deorum fastigia etc. Sequiore postea aevô ex argento auroque conflari coeperunt: inque crystallis calebant unguenta glacialibus, Sidon. Apollinaris, l. 2. Ep. 13. murrhina item adhibita sunt, Plinius, Praefat. ad l. 33. nec argentum amplius aurumque placuit, nisi emblemata accederent, et gemmae: Isidor. l. 20. c. 4. In vasculis tria requiruntur quae placeant, manus Artificis, pondus argenti, splendor metalli. Et supra, Caelata vasa, argentea vel aurea sunt, quae signis eminentioribus intus extrave expressa, a caelo vocata, quod genus ferramenti est. Cicer. 4. Verr. c. 27. Exponit multum argentum, non pauca etiam pocula ex auro, quae, ut mos est, Regibus, et maxime in Syria, gemmis erant distincta clarissimis. Graecis χρυσένδετα dicta: quorum usus non in poculis modo, sed et in paropsidibus aliaque fuit supellectile. Martialis, l. 2. Epigr. 43. v. 11.

Immodici tibi flava tegunt Chrysendeta mulli.

Ubi Schol. Implent, adeoque magni sunt mulli, ut tegant χρυσένδετα, i. e. lances aurô circumicinctas, vel in quibus gemmae auro illigantur. Vide Hadr. Turnebum, Adversar. l. 14. c. 3. Idem Martialis, l. 14. Epigr. 97. cui tit. Lances Chrysendetae,

Grandia ne viola parvo Chrysendeta mullo,

Ut minimum, librs debet habere duas, etc.

Vide Thom. Dempsterum, ad Rosin. l. 5. c. 30. Nec a materia solum, sed et ab Artifice, locisque, ubi fiebant, pretium: unde Corinthia et Deliaca, magni aestimata, quae adservabat e servorum numero quispiam dictus a Corinthis et Corinthiarius Romae, Ti. Talus Paratus, a Corinthis. Et, Callitychae. Zoili. Corinthiar. Agripp. Unde, qui ad Augusti statuam. apud Sueton. in eo, c. 70. tempore proscriptionis, adscripsit, Pater. Argentarius. ego. Corinthiarius. in hac etiam vocis notione videtur ludere voluisse, ut Patrem et Filium notaret, velut minus ingenuae conditionis. Eôdem Faber a Corinthis, cuius meminit Inscr. Romae, P. Lucrinus. P. L. Thalamus. a Corinthis. Faber. Aenea autem illa erant. Sed etiam luxuriâ grassante, mansêre fictilia in delicatiorum Tricliniis. Vitruvius, l. 8. c. 7. Saporem quoque meliorem e tubulis esse, quottidianus potest indicare victus, quod omnes, exstructas cum habeant vasorum argenteorum mensas, tamen propter saporis integritatem fictilibus utuntur. Neque vero conducendi erant, qui haec facerent, uti nec Caelatores ac Vascularii, cum domestici adessent. Iuvenalis, Sat. 9. v. 145.

Sit mihi praeterea curvus Caelator et alter

Qui multas facies pingat cito.

Ubi vetus Intepr. Caelatorem explicat servum Argentarium laboriosum, Anaglyfarium: quae tamen disparare videtur antiqua Inscr. sepulchralis, quae Romae legebatur; Antigonus. Germanic. Caesar. Argentarius. vixit. ann. 42. Amiantus. Germanicus. Caesar. Caelator fecit. Omnia autem haec vasa vitrea, escaria et potoria: Item crystallina, murrhina, fictilia alia, Supellecticarii curae erant commissa, qui in veterib. Inscr. a Supellectile dicitur, de quo vide supra, et plura de his apud Laur. Pignotium, Comm. de Servis. De vasis vinariis seu potoriis, diximus retro in voce Poculum: de vasis sacris veterum Hebraeorum, in vocibus, Sanctuarium et Tabernaculum: Romanorum in sacris usitata vasa paucis hîc subiungemus, ex Ioh. Rosino, Antiqq. Rom. l. 3. c. 32. plura qui volet, adeat Greogrium Giraldum, l. peculiari de Vasis, quib. Veteres in Sacrificiis usi sunt. Prius saltem hoc addam, Vasa sacrificalia non minus ac cistas, in quibus condebantur sacrificio necessaria, ut et victimas ipsas, quae, et homines, qui illas offerbant, fana tandem, in quibus sacra fiebant, apud Gentiles olim coronari consuevisse, uti pluribus docet Car. Paschalius, Coronar. l. 4. c. 19. In Ecclesia Christiana, Κειμήλια dicuntur vasa aurea sive vela, et quidquid est in Vestiario seu Templi cub iculo sanctum ac pretiosum, in Concil. Chalced. apud Euagrium, Cyrillum, Balsamonem, Alios. Cemelia quoque et Cimelia Anastasio Bibliothecario passim. Quae proin qui custodiebat, Κειμηλιάρχης, vulgo Sacrista; in Concil. Toletano I. Custos Eccles. usitatissime Σκευοφύλαξ, appellatus est. Vide suprâ Scevophylax.

Vasa, apud veteres Romanos, in Sacrificiis adhiberi solita.

α. Aquiminarium seu Amula, vas lustrale fuit, deportandae aquae, Religionis expiationisque ergo destinatum. β. Aspersorium, quô aquam lustralem aspergebant: Dicebatur etiam Aspergillum et Lustrica. γ. Candelabra, vasa erant, in quibus candelae figebantur. Varro, de L. L. l. 4. Exhibet Candelabri iconem Rosinus, locô cit. δ. Capeduncula et Capis, poculi genus, dictum a capiendo. Varro, Capis, et minores Capulae ansatae, ut facile caperentur. Harum figuras in vasis sacris ligneas et fictiles antiquas etiam nunc videmus. Cicero, in Paradox. l. c. 3. Capedines, Capedunculas et fictiles urnulas appellat. Iconem habes ibid. ε. Discus, lanx in qua assae carnes repoponebantur. ζ. Dolabra, instrumentum, quô in dolando utebantur. η. Enclabria, sive potius Anclabria, appellabantur vasa aenea, quibus Sacerdotes utebantur. Anclabris mensa ministeriis divinis apta, Fest. Nomen iis ab anculare, ministrare, seu anclare, i. e. haurire. θ. Futile vas, latô erat ore et fundô angustô, quô aqua hauriebatur: dictum, quod stare non posset, sed, si in terra poneretur, statim funderetur. Utebantur eô in sacris Vestae, Flaminicaeque Virgines sacrorum ministrae aut Vestalium famulae, et nonnumquam pueri Flaminum ministri, quos Camillos appellabant, patrimi et matrimi omnes coronati id manibus tenebant. Quidam Eruditi Cadum etiam ac Scyphum dixêre. Vide Fortun. Licetum, de Lucernis Antiqq. l. 6. c. 7. ubi Lucernam Minervae Galvanianam explicat. l. Patella et Patera, a patendo. Utebantur autem Pateris, adhuc Varronis aevô in publico convivio, antiquitatis retinendae causâ, quum Magistri fiebant, iisque potio circumferebatur: Et in sacrificiis, Magistratus Deo dabat vinum. Patellae vero diminut. vasa erant picata parva sarificiis itidem faciendis apta. Vide Patellae iconem, cum capeduncula, securi, lituo et urnula, in nummo P. Clodii. κ. Praefericulum, vas fuit aeneum, sive ansa patens summum, velut pelvis, quô utebantur in sacrario Opis Consivae. Icon apud Rosin. λ. Secespita, a secando, culter fuit ferreus oblongus, manubriô eburneô, rotundô, solidô, vinctô ad capulum aurô argentôque, fixô clavis aeneis, aere Cypriô, quô Flamines, Flaminicae virgines Pontificesque ad sacrificia utebantur. μ. Securis: utriusque Iconem vide ubi supra. ν. Sympulum, vas parvum, cyatho non dissimile, quô vinum in sacrificiis litabatur: Vide supra in hac voce. ξ. Thuribulum, vas quô tura adolebantur; vide itidem supra. ο. Urnula, vide hîc supra Capeduncula, etc.